Türkiye'nin stratejik tarım ürünlerinin başında gelen ve dünya pazarında lider konumda olduğu fındık, 2025 sezonuna ciddi zorluklarla ancak bir o kadar da iddialı hedeflerle giriyor. Son yıllarda Karadeniz bölgesindeki fındık bahçelerini tehdit eden kahverengi kokarca zararlısı ve mevsim normallerinin dışındaki iklim olaylarının yol açtığı zirai don, rekolte üzerinde endişelere neden oluyor. Ulusal Fındık Konseyi (UFK), üretimin miktar olarak düşeceğini öngörmesine rağmen, artan fiyatlar sayesinde ihracat gelirinde tüm zamanların rekorunun kırılabileceğini belirtiyor.
Fındık Üretimini Tehdit Eden Çok Yönlü Faktörler
2025 fındık mahsulü, birden fazla olumsuz faktörün bir araya gelmesiyle zorlu bir başlangıç yaptı. Bu faktörler, hem rekoltenin miktarını hem de kalitesini doğrudan etkileme potansiyeli taşıyor.
-
Zirai Don Etkisi: Özellikle Şubat ayında Doğu Karadeniz'i etkisi altına alan şiddetli don olayı, fındık bahçelerinde ciddi hasara yol açtı. UFK Yönetim Kurulu Üyesi Sebahattin Arslantürk'ün ifadelerine göre, bu don hadisesinden en çok etkilenen il Ordu oldu ve şehirde "tarihin en düşük rekoltesi" bekleniyor.
-
Kahverengi Kokarca Tehdidi: Fındığın suyunu emerek içini boşaltan ve kalitesini düşüren kahverengi kokarca zararlısıyla mücadele devam etse de, popülasyonun geçen yıla oranla arttığı gözlemleniyor. UFK'nın tahminlerine göre, sadece bu zararlının yol açtığı ürün kaybının yaklaşık 30 bin ton seviyesinde olması bekleniyor.
-
İklim Değişikliği ve Kuraklık: Batı Karadeniz'de başlayan kuraklık eğilimi, Orta ve Doğu Karadeniz'i de kısmen etkilemeye başladı. Bu iklim stresinin de rekoltede 60-70 bin tonluk bir kayba neden olabileceği öngörülüyor.
Rekolte Tahminleri ve Piyasa Beklentileri
Tüm bu olumsuz etkenler bir araya geldiğinde, toplam rekolte beklentisi aşağı yönlü revize ediliyor. Sebahattin Arslantürk, Tarım ve Orman Bakanlığı'nın il bazlı çalışmalarıyla da uyumlu olarak, 2025 sezonu toplam kabuklu fındık rekoltesinin 450 bin ton civarında gerçekleşme olasılığının yüksek olduğunu belirtiyor. Bu rakam, önceki yıllara kıyasla önemli bir düşüşe işaret ediyor.
Rekoltedeki bu düşüş, arz-talep dengesi gereği fiyatlar üzerinde yukarı yönlü bir baskı oluşturuyor. Piyasada daha az ürün olmasının, birim fiyatları artırarak toplam geliri dengelemesi, hatta artırması bekleniyor.
İhracatta Tarihi Rekor Hedefi: 3,5 Milyar Dolar
Fındık üretimindeki zorluklara rağmen ihracat cephesinde oldukça iyimser bir tablo çiziliyor. Türkiye, 2024 takvim yılında yaklaşık 325 bin ton fındık ihracatından 2,8 milyar dolar gibi önemli bir gelir elde etmişti.
2025 sezonu için ise hedef daha da büyük. UFK, düşen rekoltenin artan fiyatlarla telafi edileceğini ve her şeyin yolunda gitmesi durumunda fındık ihracat gelirinin 3,5 milyar dolara ulaşarak tarihi bir rekor kıracağını öngörüyor. Bu, mevcut ihracat gelirine kıyasla yaklaşık 700 milyon dolarlık bir artış anlamına geliyor ve bu artışın tamamen fiyat yükselişinden kaynaklanması bekleniyor.
Üreticilere Stratejik Satış Çağrısı ve Fiyat Öngörüsü
Piyasadaki bu dinamikler doğrultusunda uzmanlar, üreticilere önemli uyarılarda bulunuyor. Rekoltenin düşük olacağı ve fiyatların yükseleceği beklentisiyle, üreticilerin ürünlerini pazara aceleyle ve toplu olarak sunmaması kritik önem taşıyor. UFK Yönetim Kurulu Üyesi Arslantürk, üreticilere şu tavsiyelerde bulunuyor:
-
Kontrollü Satış: Ürününüzü ihtiyacınız kadar ve kademeli olarak piyasaya sunun.
-
Emanete Vermeyin: Fiyatların oluşmasını beklemeden ürününüzü emanete bırakmaktan kaçının.
Bu stratejilerin izlenmesi halinde, fındık fiyatlarının kısa sürede kilogram başına 250 TL, hatta 300 TL seviyelerine ulaşabileceği düşünülüyor. Üreticinin sabırlı ve stratejik davranması, hem kendi kazancını maksimize etmesi hem de piyasanın sağlıklı işlemesi açısından belirleyici olacak.
Yorum yapabilmek için giriş yapmalısınız.